حائر و غارت آن به دست مشعشعین
بعد از رویدادهای مذکور در اوایل هر یک از دو قرن پنجم و ششم هجری ، از جمله آتش سوزی مهیب حرم امام حسین (ع) با دسیسه القادر بالله عباسی در سال( ۴۰۷ ه) و دستبرد المسترشد به اموال حائر در سال( ۵۲۶ ه)، مدت زیادی
حدود چهارصد و پنجاه سال ) سپری شد و به حسب ظاهر سوء قصدی نسبت به حائر صورت نگرفت و به حرم امام حسین (ع) در تمام این مدت ، اهانت نشد ، یا قربانی هوا و هوس های پست و پلید سیاسی قرار نگرفت ؛ بلکه بر عکس در این مدت نسبتا طولانی به گواهی شواهد و قرائن، مورد تجلیل و احترام فراوان سلاطین و زمامداران و طبقات مختلف مردم در سراسر جهان اسلام بود تا اینکه
حادثه های نیمه دوم قرن نهم هجری به دست « علی بن محمد بن فلاح» ، معروف به مشعشعی پیش آمد. در اوایل این قرن دولتی عربی در جنوب عراق تاسیس شد که تدریجا قلمرو خود را گسترش داد و حویزه، اهواز، جزایر خلیج فارس و بخشی از شهرهای خوزستان را ضمیمه خود کرد و بیش از دو قرن، یعنی از سال( ۸۰۸ ه ) که توسط فلاح بن محمد آل مشعشع (متوفای سال ۸۵۴ ه) تاسیس گشت تا سال (۱۰۲۵ ه) ادامه یافت. سپس قدرت ایشان کاسته شد و دست نشانده شاهان صفوی گردیدند..
حادثه ملا على مشعشعی
ملا على مشعشعی از کسانی بود که به الوهیت حضرت علی (ع) اعتقاد داشت. در زمان حیات پدرش محمد بن فلاح حکومت را به دست گرفت و فرماندهی را خود عهده دار شد و بسیاری از سرزمین های خوزستان را اشغال کرد
و بخشی از عراق را نیز به تصرف خود در آورد. ملاعلی حدود پانصد تن از یاران خود را گرد آورد و به مکه هجوم برد و پرده کعبه را به غارت برد و مدینه را نیز محاصره کرد و بسیاری از مردم آن را کشت، سپس برای رویارویی با سپاه بغداد که به جنگ وی آمده بودند، به بغداد و از آنجا به حله روی آورد. در حله اموال مردم را به غارت برد و شهر را به آتش کشید و خانه ها را ویران کرد، آنگاه از حله عازم نجف شد و آنجا را نیز فتح کرد و با اسب وارد حرم شد و ضریح امیر المومنین (ع) را شکست و مردم را کشت، سپس از نجف وارد کربلا گردید، آنجا نیز اموال مردم و هر چه را که در حرم بود به غارت برد و ضریح امام حسین (ع) را شکست و بسیاری از مردم کربلا را اسیر کرد.(1)
خسارت حائر در این مرحله به مراتب بیشتر از سال( ۵۲۶ ه) بوده است.
زیرا حائر مقدس در این مدت زمان طولانی بعد از المسترشد تا سال( ۸۵۸ه) گسترش پیدا کرده، در آمد و موقوفاتش ، فزونی یافت و خزانه اش از تحفه های نفیس و چشمگیر و هدیه های گران قیمت که سلاطین و زمامداران متاخر دولت بنی عباسی، خصوصا احمد الناصر بالله و نیز پادشاهان شیعه ، هم چون محمود غازان (۶۹۴ - ۷۰۳ ه ) و سلطان محمد خدابنده (۷۰۳ - ۷۱۶ ه) و پسرش بهادرخان (۷۱۶ - ۷۳۶ ه) ؛ سپس سلطان اویس جلایری (۷۵۷ - ۷۷۵ م) و فرزندانش سلطان حسین (۷۷۵ - ۷۸۴ ه) و سلطان احمد (۷۸۴ - ۸۰۸ ه) ، پیشکش کرده بودند، پر و سرشار بوده است و هر کدام از سلاطین جلایری مذکور ، آثار بزرگ و با عظمتی برای حائر مقدس باقی گذارده اند. این در حالی است که بهره و نصیب شاهان «قره قویونلو» ، اعم از «قرا يوسف» (۸۱۵ – ۸۲۷ ه) و فرزندانش اسکندر (۸۲۷ - ۸۴۰ ه) و میرزا جهان شاه ( ۸۴۰-۸۷۲ه) و فرزند میرزا جهانشاه، حسینعلی (۸۷۲ - ۸۷۳ ه) در خدمت کردن به حائر و حفظ موقعیت و جایگاه آن ، هرگز کمتر از دیگران نبوده است و به همین خاطر ، حائر در این مقطع از قرن نهم هجری از شکوه و عظمت فوق العاده ای برخوردار و خزانه آن، آکنده از ثروتی بیکران ، اعم از هدایای نفیس و فاخر و گران بها و کمیاب بوده است.
این حقیقت تا حدودی ، از توصیف و تبیین مکرر شكوه و عظمت حائر ، از سوی ابن بطوطه در سال( ۷۲۷ ه ) فهمیده می شود که گفته است، و ... روضه مقدسه ، داخل آن قرار دارد و بر روی آن مدرسه بزرگی ساخته اند و یک سالن بزرگ پذیرایی که از عموم مراجعین در آن پذیرایی می شود و بر در روضه منوره مراقبان و نگهبانان ایستاده اند و هیچ کس بدون اجازه آنان داخل
روضه نمی رود. هنگام ورود، عتبه شریفه که از جنس نقره است ، بوسیده می شود و بر ضریح مطهر ، لوسترهای طلا و نقره و بر درهای ورود و خروج ، پرده های حریر آویخته است.
البته زیارت کربلا توسط ابن بطوطه ، به قبل از تشکیل دولت جلایریان باز می گردد، همان کسانی که در راه تعظیم و گرامی داشت مشاهد مشرفه و بالا بردن شأن و جایگاه آنها به ویژه نسبت به حائر مقدس در دوران سلطان اویس و فرزندانش، سلطان حسین و سلطان احمد و سپس در روزگار قرا یوسف و فرزندان اسکندر و جهانشاه هر چیز نفیس و ارزشمندی را فدا کردند.
با این وجود، توصیفی که ابن بطوطه از کربلا در آغاز قرن هشتم هجری ارائه کرده، از موقعیت آن در قرن نهم هجری و روزی که علی بن محمد بن فلاح بدان دستبرد زده ، به مراتب کوچک تر به نظر می رسد. علی بن محمد، زندگانی خود را با همین شیوه و روش ادامه داد تا اینکه در سال (۸۶۱ ه ) بر اثر اصابت یک تیر در مخفی گاه خود در قلعه بهبهان، کشته شد و پس از گذشت سه سال از زمان دست درازی به ستائر مقدس، به سزای اعمال زشت و ناپسند خود رسید.
منابع داخل متن
تاریخ المشعشعین، سید جاسم حسن شبر، ص ۵۱ و ۵۲ 1:
منبع: کتاب سیر تاریخی بارگاه امام حسین(ع)
نویسنده:خانم مینو قهرمان
