ساخت و ساز حرم امام حسین(ع) در گذشته و حال

به گزارش خبرنگار حج و زیارت خبرگزاری فارس، حرم امام حسین (ع) از گذشته تاکنون تغییرات بسیاری داشته است و از همان زمان که امام حسین (ع) و یارانش در روز عاشورا به شهادت رسیدند، برخی از یاران امام حسین (ع) از طایفه بنی اسد، آنها را در همان جا دفن کردند و مرقد شهدای کربلا با خاک‌هایی برآمده قابل رویت بود تا اینکه مختار به عنوان اولین نفر، بنایی از آجر و گچ ساخت که در آن فضای مسقف نیز تعبیه شده بود.

اولین بار که حرم امام حسین (ع) تخریب شد

پس از مدتی هارون الرشید که تشرف عاشقان حسینی به این مکان مقدس را دید، دستور تخریب آن بنا را داد و حتی درخت سدری که کنار بارگاه ملکوتی امام حسین (ع) بود، قطع و فضای حرم را با خاک یکسان کردند؛ تا اینکه مأمون عباسی برای حفظ قدرت بنایی بر مرقد امام حسین (ع) ساخت. اما باز هم در دوره متوکل عباسی همان بنا نیز تخریب شد و حتی برای جلوگیری از تشرف زائران به حرم ارباب، آب آن منطقه را بستند.

در طول تاریخ حرم امام حسین (ع) چند بار ساخته و باز هم تخریب شد تا اینکه در دوره‌های صفویه و قاجار، ایرانیان اقدام به بازسازی و توسعه حرم امام حسین (ع) کرده و در هر دوره بخشی را ترمیم و تذهیب کردند.

چرا برخی فرمانروایان حرم امام حسین (ع) را تخریب کردند؟

حجت‌الاسلام محمدرضا فؤادیان، کارشناس امور دینی درباره تخریب و بازسازی حرم امام حسین (ع) اینگونه روایت می‌کند: امام حسین (ع) برای شیعیان از گذشته جایگاه ویژه‌ای داشت و در هر دوره سعی شد تا حرم آن حضرت ساخته شود و برای حضور زائران آماده باشد. اما در برخی از دوره‌ها برای نشان دادن مخالفت با شیعه و اهل بیت (ع)، حرم امام حسین (ع) تخریب شد تا عاشقان حسینی نتوانند به زیارت مشرف شوند و حتی در برهه‌هایی از زمان، حرم اباعبدالله (ع) با خاک یکسان شد که این اقدامات حاکمان ناشی از بغضی بود که با شیعیان داشتند؛ چرا که رونق زیارت حرم امام حسین (ع) آنها را نگران اتحاد شیعیان و سرنگونی خودشان می‌کرد.

آخرین دوره تخریب حرم امام حسین (ع) چه زمانی بود؟

اما با تلاش شیعیان این قطعه از بهشت هر بار دوباره ساخته شد و در هر تخریب، بعد از مدتی گروهی به بازسازی آن پرداختند. آخرین دوره تخریب حرم امام حسین (ع) به دوران صدام بازمی‌گردد که حتی بیش از ۶ ماه فضا برای زیارت هم مسدود شده بود، اما بالاخره با تلاش شیعیان حرم امام حسین (ع) به روی زائران باز شد و جمع کثیری از عاشقان به زیارت امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) مشرف شدند.

فضای حرم امام حسین (ع) در دوران صدام

حرم امام حسین (ع) در حتی چند دهه اخیر هم تفاوت بسیاری با فضای کنونی حرم داشت. بسیاری از خیابان‌ها و حتی بین الحرمین خاکی بود. فضای زیارتی هم محدود بود و کسی نمی‌توانست به راحتی به سوی حرم مشرف شود. حتی در گذشته با توجه به نبود مسیر مناسب برای تشرف به کربلا، بسیاری از افراد در این مسیر جان می‌باختند و به حرم نمی‌رسیدند، اما به مرور زمان مردم عراق و حتی سایر شیعیان منطقه آستین بالا زدند و برای بازسازی و فراهم کردن مسیر زیارت تلاش کردند.

زائران حسینی با وجود محدودیت‌های بعثی‌ها به حرم ارباب مشرف می‌شدند

در دوره صدام با وجود محدودیت‌هایی که بعثی‌ها اعمال می‌کردند، بسیاری از شیعیان همت کرده و برای بازسازی حرم قدم‌هایی برداشتند. به طوری که در روزهای آخر دوران صدام با وجود اینکه سختی‌های بسیاری برای زیارت وجود داشت، باز هم جمع کثیری از شیعیان در ایام خاص با تدابیر امنیتی به حرم امام حسین (ع) مشرف می‌شدند و نمی‌گذاشتند حرم خالی از زائر باشد. البته در آن دوران زیارت امام حسین (ع) برای بسیاری از مردم ایران آرزویی دست نیافتنی بود؛ چرا که به خاطر نبود امنیت لازم، کاروانی هم اعزام نمی‌شد تا اینکه با رایزنی مختلف، اعزام زائران ایرانی برقرار شد و عاشقان امام حسین (ع) با سختی‌های فراوان به حرم ارباب مشرف می‌شدند.

سرنگونی صدام و رونق زیارت امام حسین (ع)

خیابان‌های خاکی، گاری‌هایی که زائران را حمل می‌کردند و گردوغباری که مانع حرکت زائران می‌شد، بخشی از فضای آن دوران است که با این وجود بسیاری با مشقت بسیار خود را به حرم می‌رساندند. حتی زیارت اربعین هم که در سال‌های اخیر رونق گرفته است، در آن دوران با وجود سختگیری صدام و بعثی‌ها برگزار می‌شد و بسیاری برای حضور در این مسیر جان می‌دادند و برخی هم از مسیرهای خطرناک و صعب‌العبور به سوی حرم مشرف می‌شدند. در دوران سرنگونی صدام نیز که آمریکایی‌ها در عراق حضور یافتند، کاروان‌های زیارتی محدودی به عراق اعزام می‌شدند تا اینکه پس از برقراری امنیت، حرم امام حسین (ع) رونق بیشتری گرفت.

ورود ستاد بازسازی عتبات به کربلا برای بازسازی حرم حسینی

با حضور نیروهای حشدالشعبی و مقاومت به فرماندهی شهید قاسم سلیمانی در عراق، امنیت نسبی برقرار شد و از اوایل دهه ۹۰ ستاد بازسازی عتبات با موافقت متولیان حرم امام حسین (ع) اقداماتی را برای توسعه حرم حسینی آغاز کرد. بر همین اساس برنامه‌هایی به منظور توسعه حرم و حضور میلیونی عاشقان حسینی انجام شد.

توسعه حرم امام حسین (ع) و احداث صحن حضرت زینب (س) توسط ایرانیان

محمدرضا بنی‌اسدی راد، رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات در کربلا درباره وضعیت حرم امام حسین (ع) بعد از حضور ایرانیان برای بازسازی این مکان مقدس اینگونه می‌گوید: مهندسان و نیروهای ستادی در کربلا از اوایل سال ۹۳ برای بررسی وضعیت مستقر شدند و پس از خریداری ملک‌های اطراف حرم توسط متولیان عتبه حسینیه (ع)، عملیات اجرایی برای توسعه حرم امام حسین (ع) آغاز شد.

احداث صحن حضرت زینب (س)

به منظور مقام‌سازی حرم امام حسین (ع)، طرح لاغرسازی و مقام‌سازی ستون‌های اطراف حرم آغاز شد و چهار ستون اطراف حرم محکم‌سازی شدند و به این ترتیب با لاغرسازی آن، فضای اطراف حرم از هر طرف حدود یک متر و نیم افزایش یافت. پس از آن، با برنامه قبلی عملیات توسعه حرم از سمت باب القبله و تل زینبیه و عملیات اجرایی احداث صحن حضرت زینب (س) با مساحتی بالغ بر ۵ هکتار به عنوان طرح نخست توسعه حرم امام حسین (ع) آغاز شد و هم‌اکنون نیز این طرح در حال ساخت است و تاکنون بیش از ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

آغاز توسعه حرم حضرت عباس (ع)

البته طرح توسعه حرم حضرت عباس (ع) نیز در حال انجام است که این اقدام توسط خود عراقی‌ها صورت گرفته و در مرحله نخست خیابان‌های اطراف در حال تخریب هستند تا فضا برای توسعه حرم آماده شود. در طرح توسعه کربلا که به صورت بیضی پیش‌بینی شده است، قرار است فضای زیارتی حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) چند برابر شود تا در مناسبت‌ها به ویژه ایام اربعین زائران به راحتی امکان تشرف به حرم‌ها و زیارت را داشته باشند.

فضائل زیارت امام حسین (ع) در روایات و احادیث

زیارت امام حسین (ع) در احادیث و روایت مختلفی تأکید شده و حتی در برخی روایت زیارت امام حسین (ع) از زیارت خانه خدا ارجح دانسته شده است؛ تا جایی که در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: «به خدا قسم، اگر در فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام با شما سخن می‌گفتم، قطعا، حج را به طور کلی رها می‌کردید و هیچکدام از شما حج نمی‌رفت، مگر نمی‌دانی که خداوند سبحان قبل از اینکه مکه را حرم خود بگیرد، کربلا را حرم امن و مبارک خود گرفت؟ ابن ابی یعفور عرضه داشت: خداوند حج بیت الله را بر مردم واجب کرد، در حالی که ذکری از زیارت امام حسین علیه السلام نیاورد. حضرت فرمود: اگر چه این گونه است، چرا که این چیزی است که خداوند آن را چنین قرار داده است، آیا نشنیده‌ای کلام امیرالمومنین علیه السلام را که: همانا کف پا (باطن قدم) سزاوارتر به مسح کشیدن نسبت به روی پاست، لیکن خداوند مسح ظاهر پا را بر بندگان واجب کرده است؟ آیا نمی‌دانی که احرام بستن اگر در حرم بود، بهتر می‌بود، لیکن خداوند احرام بستن را در غیر حرم مفروض کرد». (وسائل الشیعه/ ج ۱۴/ ص ۵۱۴)

در احادیث فضیلت‌های بسیاری از جمله طول عمر و برکت مال، دفع بلا، بخشش گناهان گذشته و هزار حج مقبول برای زیارت امام حسین (ع) آمده است. همچنین امام موسی بن جعفر (ع) فرمود: «کم‌ترین آنچه از ثواب که به زائر اباعبدالله علیه السلام کنار نهر فرات داده می‌شود آنگاه که حق و حرمت و ولایت او را بشناسد، این است که آنچه از گناهان پیش فرستاده و بعداً می‌فرستد (گناهان گذشته و آینده او) آمرزیده می‌شود». (الکافی، ج ۴، ص ۵۸۲)

حتی در کتاب «سفر شهادت» امام موسی صدر درباره فضیلت زیارت امام حسین (ع) آمده است: «اسلام واقعی اسلام حسین است و به همین سبب، زیارت با معرفت امام حسین (ع) برای حسینی‌ها بالاتر از هزاران حجی است که یزیدی‌ها بجا می‌آورند. این معنای آن است که می‌گویند زیارت امام حسین (ع) بالاتر از حج و عرفه است، والا همه عزت و شرف او از اسلام است و امکان ندارد بالاتر از حج و اسلام باشد، زیرا همه عظمت او از اسلام و از حج است. بله، هزاران حج صوری با زیارت امام حسین (ع) برابری نمی‌کند، چون حج واقعی و اسلام حقیقی به دست او سیراب شد و رشد کرد و حیات خود را دوباره پیدا کرد».

بنابراین زیارت امام حسین (ع) در هر دوره و زمانی مورد توجه قرار داشته است و شیعیان و حتی سایر ادیان و مذاهب نیز به زیارت  سیدالشهدا (ع) مشرف شده‌اند، اما اکنون با شیوع کرونا بیش از ۱۶ ماه است که ایرانیان از راه دور به ارباب سلام می‌دهند و توفیق زیارت کربلا را ندارند. با این وجود، دل‌های عاشقان هر لحظه مشتاق دیدار دوباره کربلا و برقراری سفر به عتبات است.

انتهای پیام