لحظه‌شماری برای بازسازی و توسعه بارگاه ائمه بقیع

به گزارش خبرنگار حج و زیارت خبرگزاری فارس، پنجشنبه هشتم شوال و سالروز تخریب بقیع است. قبرستان بقیع دو بار مورد تعرض وهابیون قرار گرفت و تخریب شد؛ یک بار در قرن ۱۳ و بار دیگر در قرن ۱۴. اکنون با گذشت حدود یک قرن از تخریب بقیع، این مکان مقدس به دلیل محدودیت‌هایی که از سوی سعودی‌ها اعمال می‌شود، همچنان بازسازی نشده است و مسلمانان به ویژه شیعیان در آرزوی بازسازی بقیع و ساخت گنبد و بارگاهی برای ائمه مدفون در این قطعه از بهشت هستند؛ تا جایی که در سامانه فارس من نیز مخاطبان خواستار بازسازی بارگاه ائمه اطهار (ع) در بقیع شده‌اند. (اینجا بخوانید)

تخریب بقیع نخستین بار در سال ۱۲۲۰ هجری توسط حکومت عثمانی اتفاق افتاد و در آن زمان مرقدهای تخریب شده به همت مسلمانان بازسازی شد؛ تا جایی که در آن دوران قبرستان بقیع به عنوان یکی از زیباترین اماکن زیارتی برای مسلمانان به شمار می‌رفت.

بیش از ۱۰۰ سال بعد از نخستین تخریب، وهابیون کوردل همزمان با هشتم شوال ۱۳۴۴ قمری مصادف با ۳۱ فروردین ۱۳۰۵ شمسی بر اساس فتوای سران وهابیون مبنی بر تحقیر اماکن مقدس شیعه، برای دومین بار به مرقد مطهر ائمه اطهار (ع) در مدینه منوره و به ویژه قبرستان بقیع هجوم آوردند و این مکان مقدس را به گورستانی خاکی و ویران‌ تبدیل‌ کردند.

تا پیش از تخریب قبرستان بقیع، بالای قبور بزرگان اسلام مدفون در این قبرستان (بر اساس تحقیقات به عمل آمده بیش از ۱۰ هزار نفر از بزرگان جهان اسلام در آن مدفون هستند) گنبد و بارگاهی وجود داشته و قبور چهار ائمه مدفون در بقیع (ع) نیز در در بقعه هشت ضلعی با گنبدی سفیدکاری شده از سایر قبور مجزا شده بود و بسیاری از شیعیان برای زیارت امام حسن مجتبی (ع)، امام سجاد (ع)، امام محمدباقر (ع) و امام جعفر صادق(ع) به این مکان مقدس مشرف می‌شدند.

با تخریب قبرستان بقیع، جهان اسلام به پا خاست و علمای اسلام در حوزه علمیه قم و نجف نسبت به این اقدام توهین‌آمیز اعتراض کردند و مسلمانان از شبه قاره هند تا آفریقا علیه این اقدام وهابیون قیام کردند و اجازه ندادند تا بیش از این به اماکن مقدس مسلمانان تعرض شود؛ چرا که در آن دوران تخریب مسجدالنبی (ص) نیز در برنامه وهابیون بود که با اتحاد مسلمانان نقشه و توطئه دشمنان خنثی شد.

در آن سال، آن‌قدر دنیای اسلام از اقدام وهابیون سعودی خشمگین بود که حتی حج تمتع برگزار نشد. پس از تخریب بقیع، افرادی به نمایندگی از مسلمانان به حجاز اعزام شدند و مراتب اعتراض خود را به پادشاه وقت عربستان اعلام کردند و خواستار واگذاری اداره امور حرمین به کشورهای اسلامی شدند که این امر محقق نشد و در نهایت با افزایش اعتراض مسلمانان، شاه سعودی تصمیم به عقب‌نشینی گرفت و به شیعیان اجازه داد تا حدود مزار ائمه (ع) در قبرستان بقیع را مشخص و حفظ کنند.

پس از آن، دیوار کوتاهی اطراف بقیع ساخته شد. همچنین در آن زمان پادشاه وقت سعودی قول داد برای جبران این تخریب، قبرستان بقیع را از نو بسازد، اما این امر هم محقق نشد و سعودی‌ها پس از مدتی به دلیل فشارهای مسلمانان آثار تخریب را از بین بردند و قبرستان بقیع همچنان هم تلی از خاک است.

به گفته حجت‌الاسلام عمار ابوطالبی، پژوهشگر تخصصی حوزه حج و زیارت از همان زمان که بقیع تخریب شد تاکنون سعودی‌ها مجوزی برای بازسازی و ساخت مجدد بقیع صادر نکرده‌اند و وهابیت نه تنها نسبت به شیعیان، بلکه نسبت به اهل تسنن هم برای زیارت بقیع محدودیت‌هایی اعمال می‌کند؛ تا جایی که مدتی موانعی در اطراف بقیع قرار دادند تا مسلمانان به راحتی نتوانند به مزار اهل بیت (ع) و خاندان رسول الله (ص) مشرف شوند و حتی زمان تشرف به این مکان مقدس را نیز کاهش دادند.

اکنون با گذشت حدود ۱۰۰ سال از تخریب بقیع، همچنان داغی بر دل مسلمانان به ویژه شیعیان سنگینی می‌کند و مقام معظم رهبری نیز سال ۱۳۹۲ با اشاره به تخریب بقیع فرمودند: «آنچه که تلخی این حادثه را مضاعف می‌کند، وجود برخی افراد دارای افکار پلید، متحجر و عقب‌مانده در میان امت اسلامی است که تجلیل از بزرگان و برجستگان و چهره‌های نورانی صدر اسلام را شرک و کفر می‌دانند... این افراد کسانی هستند که گذشتگان آنها قبور ائمه اطهار را در بقیع ویران کردند و اگر قیام سراسری مسلمانان بر ضد آنان نبود، مرقد مطهر پیامبر اسلام صلّی‌الله‌ علیه‌ و آله را نیز ویران می‌کردند... چنین انسان‌های بداندیش که حضور در مزار بزرگان و طلب رحمت خداوند برای آنها و همچنین طلب رحمت کردن برای خود را شرک می‌پندارند، دارای تفکری باطل و روحیه‌ای پلید هستند. شرک آن است که افرادی آلت دست سیاست‌های سرویس‌های جاسوسی انگلیس و آمریکا شوند و با اقدامات خود مسلمانان را غم‌دار کنند.... جریان تکفیری خبیث که از پشتیبانی‌های مالی و غیر مالی برخوردار است، امروز یک مصیبت واقعی برای اسلام به شمار می‌رود».

البته در سال‌های اخیر مطالبه برای بازسازی بقیع افزایش یافته است و حتی سال گذشته ماکت بقیع در سازمان حج و زیارت رونمایی شد. برخی از محققان و هنرمندان کشورمان نیز درصدد طراحی ماکتی برای نحوه بازسازی بقیع هستند.

با این وجود، در سال‌های اخیر کمیته بقیع شناسی به منظور ارائه اقدامات فرهنگی برای پاسخگویی به شبهات در زمینه شخصیت‌هایی که در قبرستان بقیع دفن هستند و همچنین معرفی دقیق این مکان مقدس از سوی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شده است که در این زمینه حجت‌الاسلام سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با بیان اینکه بعد از مسجدالنبی شلوغ‌ترین مکان، بقیع بود که مورد توجه مسلمانان قرار می‌گرفت و حتی اهل سنت نیز در این مکان مقدس حضور می‌یافتند، معتقد است، با توجه به محدودیت‌هایی که برای بقیع ایجاد کرده‌اند، سؤال‌های زیادی در میان مسلمانان ایجادشده است.

وی با اشاره به سالروز تخریب قبور ائمه اطهار در قبرستان بقیع می‌گوید: عربستان قبه‌های بسیاری اعم از قبور ائمه اطهار در بقیع، قبر ام‌المؤمنین خدیجه کبری در مکه، قبر حضرت حوا در جده، قبر عبدالله بن عباس و... را تخریب کرده و این تفکر بعدها داعشی‌ را ایجاد کرد که قبور متعددی را در عراق تخریب کردند و چندی پیش نیز بنا داشتند قبر ابراهیم بن مالک اشتر در سامرا را تخریب کنند که با هوشیاری عراقی‌ها نقشه‌ آنها خنثی شد.

همچنین نشست و جلساتی در زمینه بقیع‌شناسی برگزار شده است تا محققان دستاورد بیش‌تری در زمینه تاریخچه بقیع و حتی برنامه‌هایی که می‌توان در این مکان مقدس اجرایی کرد، به دست بیاورند و در حالی که به صد سالگی این واقعه تلخ نزدیک می‌شویم نیز گردهمایی بین‌المللی بقیع حرم اهل بیت (ع) و اصحاب پیامبر (ص) با حضور نخبگان حوزه و دانشگاه جهان اسلام از مذاهب مختلف اسلامی برگزار و در این برنامه از آثار جدید تولید شده در حوزه بقیع رونمایی می‌شود.

به گزارش فارس، در سال‌های گذشته مسلمانان به سختی امکان تشرف به بقیع را داشتند و حتی بر اساس محدودیت‌هایی که از سوی سعودی‌ها اعمال می‌شود، بانوان باید از پشت نرده‌های بقیع آن هم در ساعاتی محدود به زیارت بپردازند و حتی خواندن دعا و اشک ریختن برای ائمه بقیع در این مکان مقدس از سوی وهابیون ممنوع شده است. البته با توجه به اینکه از سال ۹۴ عمره مفرده برای ایرانیان متوقف شده است، بیش از ۶ میلیون ایرانی که در صف تشرف به عمره مفرده بودند، در حسرت زیارت خانه خدا و حرم نبوی و بقیع هستند و با شرایط کنونی و شیوع کرونا و تعطیلی عمره مفرده برای همه زائران خارجی مشخص نیست چه زمانی امکان تشرف به مکه مکرمه و مدینه منوره را داشته باشند.

حالا که مذاکراتی بین ایران و عربستان در حال پیگیری است، شاید بشود تعظیم قبور ائمه بقیع را نیز در ملاحظات این مذاکرات گنجاند؛ موضوعی که از سوی شیعیان ایرانی، سال‌هاست پیگیری می‌شود و مردم کشورمان نمی‌توانند در حالی که اهل‌بیت عصمت و طهارت در سرزمین‌های اسلامی، حرم‌های نورانی و دلپذیری دارند، قبور چهار امام بقیع را بی‌شمع و چراغ ببینند.