مرمت و احیای ایوان تاریخی نجف اشرف و گلدسته های حرم مطهر امام علی(ع)

ایوان تاریخی نجف: طرح مرمت خشت‌های مطلای ایوان نجف در سه فاز تعریف شده که در مرحله نخست عملیات مرمت بخش جنوبی و گلدسته آن صورت گرفت و اکنون فاز دوم طرح در جریان است. فاز سوم و پایانی این طرح نیز شامل بخش مرکزی، سردر ورودی و تاج ایوان است. براساس این طرح، خشت‌های مسی آسیب دیده حرم مطهر علوی که در زمان نادرشاه و به دست استادکاران ایرانی با روکشی از طلا پوشانده و نصب شده بود، پس از قرن‌ها دوباره توسط متخصصان کشورمان مرمت می‌شود. طلای مورد نیاز این طرح را آستان قدس علوی با همت خیرین عراقی تامین می‌کند.

مناره‌ها و ایوان نجف اشرف از مهمترین بخش‌های عمارت تاریخی حرم مطهر علوی و از میراث ارزشمند هنر و معماری ایرانی عصر نادری است.

حفاظت، مرمت و احیاء آثار تاریخی معماری ایرانی و اسلامی در اعتاب مقدسه از رسالت‌های ستاد بازسازی عتبات است. طرح ترمیم و تجدید طلاکاری مناره‌ها و ایوان نجف اشرف در سه مرحله طراحی شده و در حال انجام است.

در مرحله نخست پروژه ترمیم مناره جنوبی را آغاز کردیم و در ابتدا و پیش از جدا نمودن خشت‌های قدیمی، تمامی آن‌ها شماره گذاری شد تا پس از ترمیم و تجدید طلاکاری، همان خشت در جای اول خود نصب شود.

مدیر صنعتی هنری ستاد بازسازی عتبات عالیات در این باره اعلام کرد: «تعداد خشت‌های مناره جنوبی ۴ هزارو ۵۱۳ قطعه بود که تا کنون ۳ هزارو ۶۸۷ خشت ترمیم و طلاکاری و نصب شده است.»

تاکنون ۹۰ درصد از مراحل ترمیم مناره جنوبی انجام شده و ترمیم قسمت فوقانی آرامگاه مقدس اردبیلی که زیر این مناره واقع است به پایان رسیده است.

در مرحله دوم طرح، مناره شمالی ترمیم می‌شود. تعداد خشت‌های این مناره ۴ هزارو ۵۰۸ است.

وی گفت: در حال حاضر ترمیم سازه و زیرساخت مناره با استفاده از آجر و الیاف کربنی در حال انجام است و سنگ مرمر در قسمت پایه یا سکوی مناره و قسمت فوقانی آرامگاه علامه حلی در حال ترمیم است.

مرحله سوم پروژه، ترمیم ایوان نجف است. تعداد خشت‌های ایوان یکهزارو ۷۰۵ قطعه است و در بخش فوقانی آرامگاه مقدس اردبیلی مراحل ترمیم به انجام رسیده است.


گلدسته های حرم:

بر اثر اصابت تیرو ترکش‌های ناشی از درگیری سال‌های اخیر، بعضی از خشت‌ها، آسیب فراوانی دیده بود که در مراحل مرمت به سختی ترمیم و بازسازی شد.

فرآیند فنی و پیچیده‌ای شامل آنیل، صافکاری، گونیا، ساب زنی، تیکه‌گذاری و جوشکاری انجام شد که پس از پرداخت‌کاری، هر خشت مسی با حدود ۱۰ میکرون آبکاری نیکل و ۱۰ میکرون طلا به مساحت ۲۹۰ متر مربع پوشش داده شد.

گذشته بیش از ۷ هزار نفر- ساعت روی این طرح کار شده است.تعداد خشت‌های ترمیم شده مناره جنوبی بیش از ۴ هزار قطعه است.

در این طرح، اتاقک موذنه گلدسته نیز به‌صورت کامل بازسازی شد.به دلیل پوسیدگی و ریختن ملات بین آجر‌های گلدسته، ساقه پائینی، بالایی و اتاقک موذنه نیز با مصالح روز، بازسازی و در برابر زلزله مقاوم سازی شد.

یوسف شیخ راضی تولیت آستان علوی نیز در این آئین ضمن تجلیل از عوامل اجرایی گفت: طرح مرمت و بازسازی مناره جنوبی ایوان نجف به‌گونه‌ای اجرا شد که خللی در روند تشرف و زیارت زائران ایجاد نشود.